Ağlasun, Burdur

 

İLÇENİN ADININ NEREDEN GELDİĞİ :

İlçemizin adının nereden geldiğine dair iki rivayet vardır. Birinci rivayete göre,Sagalassos Şehri yıkıldıktan sonra bu bölgeye güneyden gelen Yörük aşiretleri kasabanın bulunduğu yere aralıklı olarak oba oba yerleşmişler aradan yıllar geçtikçe,insanlar çoğaldıkça yeni evler kurarak geniş bir sahayı kaplayarak bir yerleşim birimi oluşturmuşlar ve adını Sagalassos’dan esinlenerek Ağlasus-Ala su ve sonunda da Ağlasun denmiştir.

İkinci rivayete göre ise;Büyük İskender Sagalassos Şehrini almak için şehre üç,dört kez saldırmış fakat kenti bir türlü hakimiyeti altına alamamıştır. Fakat son saldırısını bugün yıkıntıları bulunan Hamamın yan tarafında bulunan tepeden yaparak kanlı çatışmalar sonucunda şehri ele geçirmiştir.

Bu tepenin adı daha sonra İskender Tepesi olarak kalmıştır. Büyük İskender’in bu seferini Annesi sürekli olarak izlemekte ve bilgi almaktadır. Büyük İskender’in Annesi bu bölgeden gelen habercilere”İskender Sagalassos’u aldı mı?”diye sorar. Onlarda “Büyük Komutanımız İskender Sagalassos’u aldı. Fakat savaş sırasında en sevdiği cesur komutanlarını kaybettiğinden ağlamaktadır”derler. Bunun üzerine annesi “Oğlum Sagalassos’u aldıysa bırakın ağlarsa ağlasın “der. Bunun üzerine İlçemizin ismi Ağlarsın-Ağlasın-Ağlasun şeklinde kaldığı söylenir.

 İLÇENİN TARİHÇESİ

AĞLASUN; Ressamların ilçemizden geçerken yeşilin bin bir tonunu gördüğü, yüzyıllarca medeniyetlere ev sahipliği yapmış, Dünyanın peşinde koştuğu temiz hava ve bol berrak suyun kaynağı, tabiat güzelliklerinin her türünü gördüğümüz açık sağlık merkezi...

Adını 5 Km. kuzeyde Akdağ’ın eteklerine kurulan Sagalassos-Antik Pisidia şehrinden alan Ağlasun 1958 yılında ilçe olmuştur.Türkler bu bölgeye gelip yerleştikten sonra Sagalassos Harabelerine Bodrum ismini vermiştir. 1286/1869 Konya Salnamesine göre Maincirli Ağlasun nahiyesi olarak ilçemizin kaydı bulunmaktadır.

Bu salnameye göre ilçemiz 22 mahalle ve köy olarak 3412 nüfusa sahiptir. Şu anda ise 2 kasaba, 7 köy ve 5 mahalleden oluşmaktadır.

 CORAFİ KONUM

Ağlasun Akdeniz Bölgesi’nin Göller yöresindeki Batı Torosların iç kısımları üzerinde bulunan 2276 metre yüksekliğindeki Akdağ’ın güney yamaçlarına kurulmuştur. Burdur İlinin güney doğusunda olup denizden yüksekliği(Rakımı) 1050 metredir. İlçemizin kuzey ve kuzey doğusunda Isparta İli,Güneyinde Bucak İlçesi bulunmaktadır. İlçemiz 30 derece 2dakika doğu meridyeni,36 ve 37 kuzey paralel dereceleri üzerinde bulunmakta ve yüzölçümü 576 metre karedir.

İlçemiz arazileri dağınık ve engebeli olup,ekilebilir arazisi çok azdır. İlçemizin kuzeyinde Akdağ,güneyinde alçak ve yeni ağaçlandırılmış tepeler ve Peçenek Geçiti,doğusunda Dere boğazı,batısında ise Yaylacık Dağı ve Çatak Beli bulunmaktadır.

İlçemizin ortasından Tuzlu çay isimli bir dere akmakta,bu çay boyunca bitek topraklara sahip “U”şeklinde bir ovası bulunmaktadır.Tuzluçay İlçemizin çeşitli yerlerinden çıkan Gürleyik, Bey Pınarı,Gök Pınar,Susaklı ve Kirazlı Çayı gibi su kaynakları ile birleşerek kışın Isparta İlinden gelen Doğan dere Çayı ile birleşerek Aksu Nehrine karışır. Yazın ise önüne D.S.İ tarafından yapılan Göl yeri göletinde toplanarak sulama suyu olarak kullanılmaktadır. Tuzlu Çay önceleri dört adet su değirmenine enerji kaynağı olurken şimdi bir adet su değirmeni çalışmaktadır.

İlçemiz tabiat ve tarihi güzellikler bakımından Burdur İlinin en güzel İlçelerinden birisi durumundadır. Sık ve bol ağaçlı yeşillikler içerisinde,temiz ve bol oksijenli havası,temiz ve soğuk suları ile özellikle yaz turizmi için biçilmiş bir kaftan durumunda olup,yazın Antalya İlimizden gelen yerli turistlerin akınına uğramaktadır.

KASABA İSİMLERİ

1-Yeşilbaşköy Kasabası

2-Çanaklı Kasabası

AĞLASUN MAHALLE İSİMLERİ

1-Kum Mahallesi

2-Hamam Mahallesi

3-Bala Mahallesi

4-Sakarca Mahallesi

5-Kıraç Mahallesi 

KÜLTÜR VE TURİZM VARLIKLARI

A-Sagalassos Antik Kent üzerinde yapılan arkeolojik çalışmalar :

Modern gezginler Afyon-Antalya yolunun ortalarında kendilerini birden bire tabii bir peri masalı içerisinde bulurlar. Mavi göllerin bitek vadilerin ve panoramik Aksu Kanyonunun bulunduğu bu yörede iki bin metreyi aşan birçok sarp dağ zirveleri arasında serpilmiş gibidir. Tabiatın dramatik bir güzellik bağışladığı bu bölgede,günümüzün iki İlinin merkezi yer alır. Göller diyarı Burdur ile güller diyarı Isparta...Yakın zamana kadar çok virajlı bir kervan yolu Isparta’dan çıkar,şehre hakim dağlardan geçer ve yüzlerce pınarla göz alabildiğine uzanan bitek meyve bahçelerinin bulunduğu gerçek bir vahaya Ağlasun Vadisine varırdı. İşte bu yol üzerinde Fransız Gezgin Paul LUCAS 1706 yılında Ağlasun’un yaklaşık 7 Km. Kuzeyinde Burdur İli sınırları içinde,Antik bir şehir kalıntıları buldu.

Kalıntılar LUCAS’ı o kadar etkiledi ki,bulduklarını gerçekte var olmuş şehirler yerine perilerin oturduğu mekanlar olarak yorumladı. Ancak bu kentin “Sagalassos” olduğunun anlaşılması 1824 yılını bulmuştur. Kent hakkındaki ilk araştırmalar 1884 ve 1885 yıllarında K.Lackoronski başkanlığında Avusturyalı bir grup tarafından yapılmıştır.1972 ve 1974 yıllarında yine Avusturyalı bir bilim adamı R.Fleischer Heroon binası hakkında araştırma yapmıştır.1982’de S.Mitchell (Swansea Üniversitesi,İngiltere)Pisidia Bölgesi hakkında bölgedeki kentleri inceleyen bir proje başlatmış.1985 yılından sonra Sagalassos’da projeye dahil edilmiştir. Araştırmalar 1986 yılından itibaren M.Waelkens’in (Leuven Katolik Üniversitesi,Belçika) da katılımıyla 1989 yılına kadar devam etmiştir

(Prof. M. Waelkens)

 

Sagalassos’daki ilk modern ve bilimsel kazı çalışmaları 1990 yılında Prof. M. Waelkens(Leuven Katolik Üniversitesi,Belçika)başkanlığında başlamış ve halen devam etmektedir. Ayrıca 1993 yılından beri her yıl kentin çevresinde yapılan yüzey araştırmalarında birçok yeni ören yeri ve anıt bulunmuş ve bunlardan bazılarında Burdur Müzesi işbirliği ile kurtarma kazıları yapılmıştır. Son yıllarda Türkiye’nin en büyük kazılarından biri haline gelen Sagalassos’da 10’dan fazla değişik meslekten ve ülkeden gelen yaklaşık 130 kişilik bilimsel bir ekiple beraber yaklaşık 100 kişilik Ağlasunlu işçi ekibi çalışmaktadır. Sagalassos projesinin finansı Belçikalı bilimsel kurumlar ve sponsor şirketler tarafından karşılanmaktadır.

B-Sagalassos Antik Kentin Tarihçesi ve kalıntıları :

Ben Sagalassos ile evliyim diyecek kadar,Sagalassos’u önemli bulan ve bu uğurda kendini adayarak evlenmeyen Belçikalı Prof. M. Waelkens yukarıda da bahsettiğimiz gibi Türkiye’ nin en büyük kazılarından birini oluşturan Antalya’ya 110 Km. uzaklıktaki Sagalassos Antik kenti,Burdur’a bağlı Ağlasun İlçemizin 7 Km kuzeyinde,Batı Torosların eteklerinde yer almaktadır.1450- 1700 m arası yükseklikte meyilli bir arazinin üzerine kurulmuş olan kentin kalıntıları doğu-batı yönünde 2.5 km,kuzey-güney yönünde 1.5 km’lik bir alana yayılmış bulunmaktadır.

(Yukarı Agora ve Antik çeşme İle Antik Kütüphane Binası)

Kentin ismi(-sos),geçmişinin M.Ö 3000’lere kadar gittiğini ima etse de,kentin çevresinde bulunan bazı mağaralarda Neolitik çağa ait yerleşim izlerine rastlanmıştır. Bu çağda Burdur gölü çevresi Anadolu’da tarım ve hayvancılığın ilk geliştiği yerlerden biri olmuştur.

Bölgeye M.Ö.17/16.yüzyılda yerleştikleri sanılan Pisidialılar,Luwi dilini konuşan kabilelerin bir parçası olup,aynı soydan gelmelerine karşın farklı lehçeleri konuşan en az üç ayrı kabileden oluşmaktaydı.Savaşcı bir karaktere sahip olan Pisidialılar,Pers kralı Cyrus’tan(M.Ö. 6.yüzyıl)başlayarak Galatia Kralı Amyntas’a (M.Ö. 25 yy.)kadar,tarihleri boyunca bütün komşu krallıklara meydan okumuş ve karşı gelmişlerdir. Yerleşim için sarp dağların tepelerini ve yamaçlarını seçmiş ve birbirinden bağımsız şehir krallıkları oluşturmuşlardır.Başlıcaları Selge,Sagalassos ve Termessos olan şehir krallıkları aralarında da anlaşmazlığa düşüp birbirleriyle savaşmışlardır. Sagalassos ismi tarihte ilk defa Büyük İskender’in kenti “İskender Tepesi”diye anılan yerde yapılan kanlı bir savaştan sonra M.Ö 334 yılında işgali ile geçer. Pisidia bölgesi Büyük İskender tarafından kontrol altına alınsa da,daha sonraları bölgeye düzenlenen birçok askeri seferden de anlaşıldığı üzere,bölge tamamen egemenlik altına girmemiştir.

Sagalassos Helenistik Dönem boyunca (M.Ö.333-25 yy.)Pisidia Bölgesinin ikinci en büyük kenti(Selge’den sonra)durumundaydı. Kenti çevreleyen dağlardaki bazı savunma sistemleri ve Yukarı Agoradaki “Pazar Binası”nın M.Ö.3.yüzyıldan kaldığı sanılmaktadır. Helenistik devirde kent,döneme kendini adapte edip görünüşte tamamiyle Helenize olmuşsa da halk kendi kimliğini korumuştur. Birçok Pisidialının Helenist ordularla paralı asker olarak görev almasının yanı sıra,Seleukid’lerin(Suriye’nin Mekedonya’lı kralları)Sagalassos’un kuzeyinde kurdukları koloniler(Yalvaç’ta Antiocheia ve Isparta Yakınlarında Seleukeia) ve Sagalassos’a yerleşen Mekedonya’lı kıdemli askerler,kentin Helenize olma sürecini hızlandırmıştır.Yine aynı dönemde,kendi kendini idare etme hakkını daha iyi korumak için Selge ve Termessos gibi Sagalassos’un da Yunan şehirlerindeki idare sistemini benimsediği sanılmaktadır. Bu sistemde şehirler kıdemlilerden oluşan bir idare heyeti ve genç savaşçılardan oluşan bir meclis tarafından yönetiliyordu.

Sagalassos M.Ö. 189’da Bergamalı Attalid krallığının himayesi altına girmiş ve M.Ö.133’e kadar bu krallığın bir parçası olarak kalmıştır.Bu dönemde yeni surlar eklenmiş ve kentin Helenize olma süreci hızlanarak devam etmiştir.M.Ö.2.yüzyılın sonlarına doğru “Şehir idare heyeti”nin halk tarafından seçilmeye başlanmasıyla kent daha demokratik bir yönetim biçimine kavuşmuştur. İdare heyetinin toplandığı “Meclis binası” M.Ö.125-100 yıllarında inşa edilmiş olup,binanın büyük bir kısmı oldukça iyi korunmuş olarak günümüze ulaşmıştır. Priene’deki meclis binasını anımsatan binanın dış cephesi zengin motifli frizler ve savaş tanrıları Ares ve Athena’nın büstleriyle süslenmiştir. Kent planında güçlü bir Bergama etkisinin kendini gösterdiği bu dönemde ayrıca,halkın buluşma yeri olan iki ayrı meydan (Agoralar)da inşa edilmiştir. 

	Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin İlleri
Adana • Adıyaman • Afyonkarahisar • Ağrı • Aksaray • Amasya • Ankara • Antalya • Ardahan • Artvin •Aydın • Balıkesir • Bartın • Batman • Bayburt • Bilecik • Bingöl • Bitlis • Bolu • Burdur • Bursa • Çanakkale • Çankırı • Çorum • Denizli • Diyarbakır • Düzce • Edirne • Elazığ • Erzincan • Erzurum •Eskişehir • Gaziantep •Giresun • Gümüşhane • Hakkari • Hatay •Iğdır • Isparta • İstanbul •İzmir • Kahramanmaraş • Karabük •Karaman •Kars • Kastamonu • Kayseri •Kırıkkale • Kırklareli • Kırşehir • Kilis • Kocaeli • Konya • Kütahya • Malatya • Manisa •Mardin • Mersin • Muğla • Muş •Nevşehir •Niğde • Ordu •Osmaniye • Rize • Sakarya • Samsun • Siirt • Sinop •Sivas • Şırnak • Tekirdağ • Tokat • Trabzon • Tunceli • Şanlıurfa • Uşak •Van • Yalova • Yozgat •Zonguldak

	Burdur İlçeleri
Kemer  Bucak  Ağlasun  Altınyayla   Çavdır  Çeltikçi  Karamanlı  Tefenni  Yeşilova